ગુજરાતી બ્લોગ જગતમાં રોજ નવી જોક અને હાસ્યનું હુલ્લડ
ફીર ભી દિલ હૈ હિન્દુસ્તાની – હરનિશ જાની.o
Thanks to Pravin Shastri to put our Friend Harnish Jani’s artical which Hasyadarbar love to put for our readers and surfers.
Rajendra Trivedi
… આ સ્કૂટર સવાર કન્યાઓ એ પાયદળ! ટોયોટા, હોન્ડા બધા રથ. આ લશ્કરની સૌથી મોટી ખૂબી એ છે કે, તેમણે અંદર અંદર લડવાનું હોય છે.
—
… સ્કૂલ કોલેજમાં એડમિશન લેવું છે; માર્ક્સ ઓછા છે – તો ગભરાવાનું નહીં . કોઈ સત્તાધારીની ઓથે ભરાવાનું. નહીં તો ડોનેશન પકડાવવાનું.
—-
સદીઓથી ગુલામ રહેલી પ્રજાને ખબર જ નથી કે, આઝાદીનો અર્થ જવાબદારી છે, ફરજભાન છે.
……કોણ કહે છે,’આપણે ગાંધીબાપુને ભૂલી ગયા છીએ?’ તેમની જેમ આપણે પણ સવિનય કાનૂન ભંગમાં ચુસ્ત રીતે માનીએ છીએ.
—-
શ્રી. હરનિશ જાની , ન્યુ જર્સી
-સાભાર – નિરીક્ષક , ૧૬ મે- ૨૦૧૨
—————–
અને ચપટીક વધારે હળવાશ અનુભવવી હોય તો વાંચો
આવાહંક –
આક્રમક વાહન હંકારવાની કળા……તમે હવે કૈલાસની જેમ અજેય, કાલાગ્નિની જેમ અસહ્ય, પરમવીરચક્રધારી, શત્રુઓના દર્પને ગાળી ભસ્મીભૂત કરનાર, સુભટોમાં શ્રેષ્ઠ, પરમભટ્ટાર્ક યોદ્ધા બન્યા છો. તમને હવે કોઈ પરાસ્ત કરી શકે તેમ નથી. તમે અજેય છો. તમે શ્રેષ્ઠ છો. તમે અપ્રતીમ અને ઝળહળતા છો.
તમે આત્મસાત કરેલા નિયમો તમને રસ્તા પર જ નહીં; જીવનના પ્રત્યેક ક્ષેત્રમાં પણ વિજયી બનાવવાના છે. રામ, કૃષ્ણ, જિસસ, મહાવીર, બુદ્ધ, મહમ્મદ, વિવેકાનંદ, ગાંધીજી વિ. ના અદના અનુયાયીઓના તો નામ પણ કોઈ જાણતું નથી. સમાજને માન્ય નિયમોને ઘોળીને પી જવાની તમારી આ આવડત તમને રાજાઓ, મહારાજાઓ, સમ્રાટો, શાહ સોદાગરો, મેનેજિંગ ડિરેક્ટરો, આધુનિક રાજકારણીઓ, ધર્મધુરંધર ધધૂપપૂઓ, ચાંચીયાઓ ની સમકક્ષ આણી શકે તેમ છે – તેમને પણ આંબી શકે તેવા અપ્રતીમ તમને બનાવી શકે તેમ છે.
તમે ગીતાના આ મહાવાક્યને શબ્દશઃ અમલમાં મૂક્યું છે.
ततो युद्धाय युज्यस्व ।
તમે હવે એક મુઠ્ઠી ઊંચે નહી, અનેક જોજન ઊચે ઊડનારા ‘ જોનાથન લિવિંગ્સ્ટન’ જેવા મુક્ત પંખી છો.
તમારે ‘ આવાહંક ‘ની કળામાં સોળે કળાએ નિપુણ થવું છે?
આ કળા સાધ્ય કરીને વિજેતા બનેલા એક જણની કની ?
તો તમારે ત્રણ ભાગમાં પથરાયેલ, રામાયણ અને મહાભારત જેવા અમૂલ્ય મહાગ્રંથોની સમતૂલ્ય આવી શકે તેવા આ આ લેખોને આત્મસાત્ કરવા જ રહ્યા !
વતનની ધૂળ ખંખેરો હવે તો અમેરિકામાં.
વતનના વન ઉગ્યા હવે તો અમેરિકામાં.
તમારા બાળકોનું વતન છે આ તો .
ક્યાં સુધી પરદેશી રહેશો,અમેરિકામાં.
લોકશાહીના આ મંદિરનો ઉપકાર માનો.
બાંધો છો રોજ નવા મંદિરો અમેરિકામાં.
અન્ન આ ધરતીનું શ્વાસ આ આકાશનો .
સુજલામ્ સુફલામ્ બનાવો,અમેરિકામાં.
જન્મદાત્રી ભાગ્યમાં મળી તમને આનંદો.
જીવનદાત્રી તમારી પસંદની, અમેરિકામાં.
વરસાદના છાંટા પડે જો અમદાવાદમાં.
કયાં સુધી છતરીઓ ખોલશો ,અમેરિકામાં
આજે જાશું, કાલે જાશું , રટ હવે તો છોડો
કબર ખોદાઇ ગઇ છે તમારી, અમેરિકામાં.
હરનિશ જાની-યુ.એસ.એ.
(રદિફ–કાફિયાની ચિંતા કર્યા સિવાય સદેશ વાંચો–તે સ્પષ્ટ છે.)
અમેરિકામાં રહેતા ગુજરાતીયોની લાગણીઓનો દુરુપયોગ રોકવા ઔષધ સમું વ્યવહારીક કથન આ કાવ્યમાં છે. એવું ઘણા લોકોએ અનુભવ્યું છે કે અમેરિકાની જીવન પધ્ધતિ જીવવી ગમે છે પણ હ્રદય્માં ગાન એજ વર્ષોજુના ધુળીયા ગામની ગલીઓ અને પાણી ભરીને આવતી પનીહારીઓની વાતો કરી લેખકો,કવિઓ, સંગીતકારો, રાજ કરણીઓ અને સાધુસંતો તેમને મા ગુર્જરી તરફ આકર્ષતા હોય છે. પરંતુ તે આકર્ષણ ગુજરાતમાં રહેવા ગયેલા ગુજરાતીઓનું પહેલા મહીને જ ખતમ થઇ જતું હોય છે કારણ કે મોટાભાગે તેમની લાગણીઓ અને પૈસા કેમ શોષવા તેવા જ લગભગ અનુભવો તેમને સમાજ્માં થતા હોય છે. અને આવા શોષાયેલા ગુજરાતીઓને હાસ્ય લેખક હરનિશ જાની માર્મિક સંદેશો આપે છે કે તમે જ્યારે જે ગુર્જરી જેવી છોડી હતી તેવી તે આજે નથી. તમારી આજ જે છે તે સ્વિકારો. મહદ અંશે આ સંદેશો પહેલી પેઢીનાં દરેક જણનો હશે.. દ્વિતીય અને ત્તૃતીય પેઢી તો તેને ઓલ્ડ મેન’સ લેંડ કહી ભુલવા માંડી હોય છે.થવા તેઓ તો તેમને અમેરિકન જ માને છે ત્યાં આ માતૃભાષા થી દુર રહ્યા હોવાનો રોગ નથી. હરનિશભાઇ તમને સલામ!..જરૂરી સત્ય હળવી રીતે રજુ કર્યુ
ભાષણ કેટલું લાંબું હોવું જોઇએ? આ સવાલનો જવાબ કોઇ વક્તાએ આપ્યો નથી કે વિચાર્યો નથી. પરંતુ ભાષણ આપતી વખતે તે વક્તા કાગળમાંથી ડોકું ઊંચું કરી ઓડિયન્સ તરફ જુએ તો તેમને તુરત જ સમજ પડી જાય. એક વક્તા દેશની જાગૃતિ પર પ્રવચન આપતા હતા.અને તેમની નજર પહેલી હરોળમાં ઊંઘતી સ્ત્રી પર પડી-તેમણે તેમનું ભાષણ અટકાવી, તેની બાજુમાં બેઠેલા ભાઇને કહ્યું,”આ તમારા પત્નીને ઉઠાડોને ! તે ભાઇ બોલ્યા. “તમે સુવડાવી છે. તમે ઉઠાડો.”
આનો અર્થ એ લેવાનો કે અનિદ્રાનો રોગ દૂર કરવા કોઇનું પણ ભાષણ સાંભળવું જોઇએ. સામાન્ય રીતે તેમ કરવામાં ખર્ચ તો જરાય થતો નથી.ઉપરથી ચહા પાણી અને નસીબ હોય તો નાસ્તો પણ મળે. બીજા લોકોના ભાષણોનો બહુ પરિચય નથી,પરંતુ કોઇપણ ગુજરાતી સંસ્થામાં અપાતા ભાષણોને જોવાનો અનુભવ છે.તેને પુરેપુરું સાંભળવા જેટલી મારી ધીરજ નથી હોતી-પ્રસંગ જ્ઞાતીનો હોય,ભાષાનો હોય,ધર્મનો હોય ,કે પોલિટીક્સનો હોય ત્યારે લોકોને માથે ભાષણો ફટકારવાની પ્રથા છે.જો આપણે એ ભાષણો છપાયેલા જોઇએ અને વાંચવા પ્રયત્ન કરીએ તો વાંચતાં કલાકેક લાગે.ત્યારે વિચાર આવે કે જયારે આ પ્રવચન ચાલતું હશે ત્યારે કેટલા માઇના લાલ સાંભળતા હશે? હા, એક વ્યક્તિ જરૂર સાભળે છે, તે છે બોલનાર પછીનો વક્તા.તેને એમ કે આ પુરું કરે તો સારું. જેથી લોકોને ટોર્ચર કરવાનો આપણો વારો આવે.અને એના ભમરડાની જાળી તપતી હોય છે.
ભાષણની વાત આવે તો અમારા રાજપીપળાના મહારાજા અવશ્ય યાદ આવે-મહારાજા રાજેન્દ્રસિંહજી વરસમાં એક વખત પોતાના પિતાશ્રીએ બંધાવેલી ભવ્ય ઇમારતવાળી હાઇસ્કુલની વિઝીટ મારતા. આઝાદી પછી દશ -પંદર વરસ સુધી પ્રજા,રાજાને માન આપતી. અમારી હાઇસ્કુલમાં મહારાજા આવે એટલે અમે ખુશ થઇ જતા.અમને સેન્ટ્રલ હોલમાં ભેગાં કરતાં-અમારા સંગીત માસ્તર પોતાની નોકરીની અગત્યતા જાળવવા,સ્કુલની છોકરીઓ પાસે ચાર પાંચ સ્વાગત ગીત ગવડાવતા. એકવાર પ્રિન્સીપાલે કહ્યું “હવે મહારાજા સાહેબ,પ્રેરણાદાયક બે શબ્દો કહેશે.” મહારાજાએ બેઠા બેઠા કહ્યું-“નથી કહેવા”. પછી પ્રિન્સીપાલે જાહેરાત કરી કે “પ્રવચનની જગ્યાએ મહારાજાસાહેબે આપણાં વિદ્યાર્થીઓને દૂધ પીવાના સો રૂપિયાનું દાન કર્યું છે.”ભાષણના બદલે દૂધ મળે તો આપણે ખૂશ થવાનું ને ! મહારાજાનું આગમન અમે દર વરસે વધાવી લેતાં.અને મહારાજા સાહેબે આ પ્રથા દર વરસે ચાલુ રાખી હતી-હા, પાછલા વરસોમાં દૂધ મોંઘું થયું ત્યારે બસો રૂપિયાનું દાન કરતા.તે સમયમાં નવી નવી મળેલી આઝાદીને વધાવવા છાશવારે કોંગ્રેસી નેતાઓ પણ અમારી સ્કુલમાં પધારતા અને અમને કહેતા કે “તમે દેશનું ભવિષ્ય છો.” અને સાથે લાંબા લાંબા ભાષણો ઠોકતા અને પોતે બાપુજીના ખરા વારસદાર છે એમ અમને ઠસાવવા પ્રયત્ન કરતા. કોઇક કોંગ્રેસ નેતા તો એવું પણ ઠસાવતા કે એ પોતે ન હોત તો બાપુજીને આઝાદી હાંસલ કરતાં હજુ વાર લાગી હોત. હવે આ લોકોને કારણે અમારા મહારાજા અમને વ્હાલા વ્હાલા લાગતા.
મારું માનવું છે કે પ્રવચનો થતાં હોય ત્યારે જે શ્રોતા, વક્તાની સામે ટગર ટગર જોતા હોય છે. તે સહેલાયથી હિપ્નોટાયઝ થઇ જાય છે અને તેમની આંખો બિડાય જાય છે.આમાંથી બચવું હોય તો બોલનાર સાથે આંખ જ નહીં મિલાવવી. આમાં સ્ટેજ પર બેઠેલાની સ્થિતી સૌથી દયાજનક હોય છે.ઊંઘ આવે તો આપણે તો ઓડિયન્સમાંથી ઊભા થઇને બહાર આંટો મારી આવીએ.પરંતુ સ્ટેજ પર બેઠાં બેઠાં ઝોખું પણ ન ખવાય અને ઉઠાય પણ નહીં.તેમાં સભાપ્રમુખનો તો મરો જ.તેમણે બધાંના બોરિંગ લેક્ચરો સાંભળવા પડે જો કે એમને મનમાં એક શાંતિ હોય છે કે છેલ્લે આ બધા અત્યાચારોનો બદલો લેવાની તક મળશે.
અમારે ત્યાં અમેરિકામાં તો પહેલીથી નક્કી હોય કે આપણે ફલાણા સંમેલનમાં મળીશું. ચા પાણી -ભોજનનું પણ ત્યાં જ પતી જાય.અને પ્રેમથી મિત્રને પણ ભેટાય. એટલે આવા સમ્મેલનમાં હૉલ કરતાં બહાર વધુ લોકો હોય છે. તેમાં કોઇ ધાર્મિક કથામાં પણ એ જ દશા. કથામાં તો લોકો સમજીને જ આવે છે કે આપણે રામ કે કૃષ્ણની વાતો સાત દિવસ સાંભળવાની છે. એટલે કંટાળાનો સવાલ જ નથી.એ કથામાં કોઇ થાક્યો પાક્યો ઊંઘતો હોય તો લોકો એના તરફ દયાદ્રષ્ટિ રાખી ઊંઘવા દે છે. મને સ્વામિનારાયણ મંદિરમાં જવાનું ગમે છે.એ જ મંદિર એવું છે કે જેમાં મારે મારી પત્ની સાથે બેસવું નથી પડતું. એટલે હ~ઓલમાંથી ઊઠીને બહાર જતાં કોઇ ન રોકે.અને જો બેસી રહીએ તો ધ્યાનના બહાને આંખો મીંચીને બેસવાનું અને માથું ટટ્ટાર રાખીને એકાદ ઊંઘ ખેંચી કાઢવાની.અમેરિકામાં ધાર્મિક કથાઓમાં પણ બહાર મિટીંગ તો ચાલતી જ હોય.
પરંતુ લંડન જેવામાં તો હૉલની બહાર થોડું ચાલો, ત્યાં પબ મળે-જ્યાં બિયરની ચુસ્કીઓ લેતાં લેતાં મિટીંગ થાય અને આવી મિટીંગનો તો નશો જ ઓર હોય છે.
આમાં ભાષણનો વિષય અગત્યનો છે. વિષયની વાત કરીએ તો વડોદરા યુનિ.માં ભણતો હતો ત્યારે પ્રો.રાનડેના બાયોલોજીના કલાસમાં મને કાયમ ઊંઘ આવતી.જયારે જુઓ ત્યારે તે “રાના ટિગ્રીના” પર બોલતા હોય આથી જ અમે તેમને “દેડકા સર” કહેતા.પ્રો.જી.કે.જી.જોષીના ઇંગ્લીશના પિરીયડમાં તો મને સપના પણ આવતા.અમારી ટેક્ષ બુક- વિલીયમ થેકેરેની “વેનિટી ફેર” તો સપનામાં જ પતી.સામાન્ય રીતે જોષી સાહેબ મારી આ ટેવ સહન કરી લેતા. ફ્ક્ત એક વખત કલાસમાંથી કાઢી મુક્યો હતો.અને હું બહાર નિકળતો હતો ત્યારે તે બોલ્યા-“ આઇ ડોન્ટ માઇન્ડ યુ સ્લીપીંગ, બટ આઇ હેઇટ સ્નોરિંગ.”પાછળથી મારા મિત્રે જણાવ્યું હતું કે મારા નસ્કોરાં બોલતા હતા.
મને યાદ આવે છે,ભટ્ટ સાહેબ. અતુલ પ્રોડક્ટસમાં ,જીવનની મારી પહેલી નોકરી હતી. કોલેજ હજુ હમણાં જ પતી હતી .અને નોકરીનો અર્થ પણ મને ખબર નહોતી. ભટ્ટ સાહેબનો એક શિરસ્તો હતો. બધાં કેમિસ્ટને પોતાની ઓફિસમાં બોલાવી-પોતે બહુ કડક અને શિસ્તના ચાહક છે.એમ અમારા મગજમાં ઠસાવવા લાંબાં લાંબા લેક્ચર મારતા.ત્યારે તેમની આંખોમાં આંખ મેળવવી, એ બહુ જોખમની વાત હતી એટલે એ જ્યારે મને કોઇ પણ પ્રકારનું લેકચર આપતા હોય તો હું બારીની બહાર જોતો. એક દિવસે ભટ્ટ સાહેબે પૂછ્યું “હું બોલું છું ત્યારે બારીની બહાર શું જુઓ છો?” મેં કહ્યું કે “સાહેબ,આપણાં સિનીયર કેમિસ્ટ શાહ સાહેબે મને શિખવાડ્યું છે કે જયારે તમે સામે બેસાડીને લેક્ચર આપો તો બારી બહારના લીમડાના પાંદળાં ગણવાના.-બધાં કેમિસ્ટ તેમ કરે છે.અને મેં તો બુક પણ બનાવી છે.” બીજે દિવસે ભટ્ટ સાહેબે બારી બંધ કરાવી દીધી પણ લેક્ચર આપવાનું તો ચાલું જ રાખ્યું. જીવનમાંનો એ બોધપાઠ હવે પરણ્યા પછી
કામ લાગે છે. પત્ની જ્યારે પણ લાંબું લેક્ચર આપે છે તો ઘરની બહાર દેખાતા “ઓક ટ્રી” ના પાંદડાં ગણું છું.અને એ વાત હજુ પત્નીને કહી નથી-એ ડરથી કે કદાચ બારણું જ બંધ કરાવી દે તો?
એટલે વિષય ખૂબ અગત્યનું સ્થાન ધરાવે છે.ગુજરાતી ભાષાના પ્રવચનો ખૂબ ભારેખમ હોય છે.એક તો વિષય જ શુષ્ક-ફલાણા યુગની કવિતાઓ કે ગુજરાતી ભાષાનો ઇતિહાસ કે પછી ફ્લાણા કવિ કે લેખકની કૃતિઓનું રસ દર્શન. જ્યારે આવા વિષય સ્કુલ અને કોલેજમાં અભ્યાસક્રમમાં ભણવામાં આવતા ત્યારે નહોતા સાંભળતા. તો હવે સ્વેચ્છાથી સાંભળવા ગમે ખરા? ઊંઘવા માટે, કવિ સંમેલન નકામા.એક કવિની કવિતાથી કદાચ ઊંઘ આવતી હોય ત્યાં બીજા કવિ આવે એટલે ઊંઘ ઊડી જાય. અને જો કવિઓએ નક્કી કર્યું હોય કે બધાંએ બે કૃતિ વાંચવાની.અને જો કોઇ કવિ ત્રીજી કવિતા વાંચવા બેસી ગયા તો તેમના પર ચિઠ્ઠીઓ આવવા માંડશે. ઓડિયન્સમાંથી નહીં પરંતુ પાછળ બેઠેલા બીજા કવિઓ તરફથી. એટલે આપણી આવતી ઊંઘ ઉડી જાય. અને તેમ ઓછું કોય તેમ લોકો વાહ વાહ કરી ને ઊંઘવા નહીં દે!
ભાષણ સાંભળવાની મઝા તો આપણાં વડા પ્રધાન શ્રી મનમોહન સિંહના ભાષણમાં. હું કહું છું કે “મનમોહનસિંહને કોઇ દુશ્મન જ નથી. કારણ કે એ શું બોલે છે તે જ કોઇને સમજાતું નથી. વળી તે હિંદીમાં બોલે છે કે ઇંગ્લીશમાં તે પણ સમજાતું નથી.” એ એમની જાતે નીચું ડોકું કરીને બોલ્યે જાય છે.મને તો લાગે છે કે દુનિયામાં સૌથી બોરિંગ પ્રવચનો દરેક દેશની પાર્લામેંટમાં થતા હશે. તેમ છતાં ઊંઘવા માટે પાર્લામેંટ નકામી.પુષ્કળ બૂમાબૂમ થતી હોય છે.આપણે ત્યાં તો વિરોધ પક્ષ વિરોધ કરવાનું નક્કી કરીને જ આવે અને ગાદી પર બેઠેલા પક્ષના પ્રધાન બીજા એમ.પી.ના માથામાં જાત જાતના આંકડા ફટકારે.એટલે એમ.પી. લોકોને ઊંઘ આવે ખરી ? મને લાગે છે કે એ ઊંઘ ઉડાડવા માટે જ આ સભ્યો,બૂમો પાડતા હશે. અને ગાળા ગાળી કરતા હશે.
છેલ્લે,કદી વિચાર્યું છે કે જે લોકોને ભાષણોમાં ઊંઘ આવતી હોય છે તે લોકો કરીના કપૂર સ્ટેજ પર બેસીને બીજું કાંઇ જ ન કરવાની હોય અને ફક્ત છીંકો ખાવાની હોય તો તેને જોતાં મટકું પણ નહીં મારે !
(નવનીત સમર્પણ માટે લખેલો….હરનિશ.)
THANKS harnish Jani
હે! કૃષ્ણ
હે! કૃષ્ણ દુનીયામાં એક વાર આવી તો જો.
** – હરનિશ જાની (યુ.એસ.એ.)
હે! કૃષ્ણ દુનીયામાં એક વાર આવી તો જો ** સ્વર્ગમાં જલ્સા છે,દુનિયામાં શા માટે આવું.
ગોકુળમાં ગાયો તેં ખુબ ચરાવી.
રસ્તાની ગાયો હઠાવી તો જો.** ઊભેલી ગાયો કરતાં બેઠેલી સારી.
ચૌદમે વર્ષે મામા કંસને તેં માર્યો.
બીન લાદેનને આંગળી અડાડી તો જો.** જો આંગડી જ અડાડવી હોય તો એશ્વર્યારાયને ના અડાડું ?
ચીર પુર્યાં તે દ્રૌપદીનાં.
મલ્લીકાને દુપટ્ટો પહેરાવી તો જો.** મલ્લીકાને દુપટ્ટો પહેરાવી એની બ્યુટી બગાડવી છે?
ગોકુળમાં સોળસો ગોપી તેં રાખી.
કોલેજની છોકરી એક પટાવી તો જો.** સોળસોને છોડી એકની પાછળ દોડું એવો મૂરખ નથી.
સારથી બન્યો તું કુરુક્ષેત્રે અર્જુનનો.
અહીંના રસ્તા પર ગાડી ચલાવી તો જો.** બહુ વખત કોઇની ગાડી હાકી-હવે ડ્રાયવર રાખું
હે! કૃષ્ણ દુનીયામાં એક વાર આવી તો જો
* * – હરનિશ જાની (યુ.એસ.એ.)
હરનિશ જાની
લેખક
પ્રકાશક
પ્રસ્તાવના
પ્રકાશન વર્ષ
પાનાં
ખરીદવા માટે
જાણીતા હાસ્યલેખક અને હાસ્યકાર શ્રી. હરનિશ જાનીનું આ બીજું પુસ્તક છે. તેમાં એમના નવા હાસ્યલેખોનો સંગ્રહ છે. ( પહેલું પુસ્તક – ‘સુધન’ ). લેખકના માતા અને પિતાના નામ પરથી આ પુસ્તકોનાં નામ પાડવામાં આવ્યાં છે.
જેમની સાથે વાત કરતાં જ ઉચ્ચ કક્ષાની રમૂજવૃત્તિનો અહેસાસ થયા વિના ન રહે , તેવા શ્રી. હરનિશ જાનીના લેખો વાંચતાં એમની સાથે વાતો કરતા હોઈએ તેમ જરુર લાગે.
આ પુસ્તકમાં 32 લેખો છે. પહેલા જ લેખ ‘ એક દિલ સો અફસાને ‘ – હૃદયની એન્જીયોપ્લાસ્ટી કરાવ્યા બાદ, મુલાકાતીઓના સૂચનો બાદ તેમનું યાદગાર વાક્ય ‘ મેથી. તેલ અને લસણ – હવે તમારે મારો વઘાર કરવો છે? ‘ એમની લાક્ષણિક શૈલીનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે. ઠેર ઠેર વેરાયેલ પડેલાં ગમતીલા સુવિચાર, ગીત, ગઝલનાં અવતરણ એમની કાવ્યરસિકતાની અને જીવનનાં ઉચ્ચ મૂલ્યોની ચાડી ખાય છે.
‘હરિ તારાં હજારો નામ’, ‘ મોરે પિયા ચલે પરદેશ’, ‘રૂપ તેરા મસ્તાના’, ‘મેરા જૂતા હૈ જાપાની’ વિગેરે લેખો કુટુમ્બ જીવન, લગ્ન જીવન, નોકરી, નિવૃત્તિ, રાજકારણ જેવાં વિવિધ પાસાંઓની હળવાશ ભરી માવજત કરવાની સાથે સાથે ગર્ભિત અંગુલી નિર્દેશ પણ કરતા જાય છે. એમના લેખોમાં વિષય વૈવિધ્ય ઊડીને આંખે વળગે છે. ખાસ કરીને વિદેશોમાં વસતા ગુજરાતીઓની લાક્ષણિકતાઓને તેમણે ઉજાગર કરી છે. એમના લેખોમાં વ્યંગ જરુર છે, પણ ક્યાંય કડવાશ નથી. જીવનને હળવી દૃષ્ટીથી જોવાની એમની રીત વાચકને એક અત્યંત અનુકરણીય દિશાસૂચન કરી જાય છે.
એમની આગવી શૈલીથી એમણે ગુજરાતી હાસ્ય સાહિત્યમાં એક નવું પરિમાણ ઉમેર્યું છે. આ પુસ્તક હાથમાં લીધા બાદ બાજુએ મૂકવાનું મન ન થાય એવું છે.
January 20, 2007
( આ પરિચય હાસ્યોની છોળો ઉડાડતા શ્રી. હરનિશભાઇએ જાતે જ આપ્યો છે અને અમે નેટ પર પ્રકાશિત કરીએ તો અમારી સામે બદનક્ષીનો દાવો નહીં કરે તેવી બાંહેધરી પણ આપી છે! ‘જ્યાં જ્યાં ઇટેલીક્માં અભિપ્રાયો આપ્યા છે ‘ …..તે તેમના પોતાના છે, અને અમે તે અંગે કોઇ જવાબદારી લેતા નથી ! આટલી ખેલદીલીથી સહકાર આપવા બદલ અમે તેમના ઋણી છીએ. )
“હર ઘડી બદલ રહી હૈ, રૂપ જિંદગી.
છાંવ હૈ કહીં કહીં તો ધૂપ જિંદગી.
હર પલ યહાં જી ભર જીઓ.
ફીર યહ સમા કલ ન હો ન હો.”
– તેમની બહુ પ્રિય પંક્તિઓ.
“ હું લખું છું દિલથી, બોલું છું દિલથી, અને જીવું છું પણ દિલથી. એટલે તો પાંચ એન્જીયોપ્લાસ્ટી અને એક બાયપાસ સર્જરી કરાવવી પડી ! અમદાવાદથી મુંબાઇ દોડતા ગુજરાત એક્સ્પ્રેસનું હું સંતાન છું, તેથી માણસ- ભૂખ્યો છું. વાતો ગમે છે. માણસો ગમે છે….”
# રચનાઓ – 1 – : – 2 – સન્ડે ઇ – મહેકિલમાં
પ્રભૂ -આ વિષય પર મેં લેખ લખી દીધો છે-જે “કુમાર”માં છપાયો હતો અને મારા હાસ્ય નિબંધ “સુશીલા”માં છે- પ્રતિભાવ આપશો-– હરનિશ જાની
પ્યાર-તકરાર – હરનિશ જાની
====================================================
જયારે પણ હું બે વ્યક્તિને ઝઘડતી જોઉં છું, ત્યારે બહુ હસવું આવે છે. તેમના ગુસ્સામાં મને રમૂજ લાગે છે. મને તે જોવામાં મઝા આવે છે; કારણ કે તે ક્ષણે મારા એકલાની જ બુદ્ધિ ઠેકાણે હોય છે. એ લોકો આવેશમાં શું બોલે છે તેનું ભાન તેમને તો હોતું જ નથી, તેથી ખૂબ રમૂજી સવાલ–જવાબ થાય છે. “તને તારા પૈસાનું ઘમંડ છે. એ જાણું છું.” હવે એ બેમાં કોઈ અંબાણી નથી અને તેમાં કોઈ સ્ત્રી હોય તો ” તું રૂપાળી ખરી ને ! તે વટ મારે છે!” હવે તે બન્નેમાં કોઈ ઐશ્વર્યા રાય નથી. પાસે જો સરીસો હોય તો બતાવાય પણ ખરું કે તે કેટલા રૂપાળા છે! અરીસો પણ નથી હોતો કે તેમને સચ્ચાઈ બતાવી શકું ! હવે તો એવી દશા છે કે મને ઝઘડતી વ્યક્તિઓ જોવાની ગમે છે. ખાસ કરીને તેમના ડાયલોગ સાંભળવાની મઝા આવે છે. મારા જેવાને મનોરંજન મળી રહે છે. એમ થાય કે વિડિયો ઉતારી લઉં.
આ ઝઘડાઓને મનોરંજનનું સ્વરૂપ આપવાની ટ્રેનિંગ મને નાનપણથી જ મળી હતી. સ્કૂલે જતાં મારે માછીવાડમાંથી જવું પડતું. ત્યાં લગભગ રોજ ઝઘડા જોવા મળતા. તેમાં રસ્તાની સામ– સામેનાં ઝૂંપડાંઓની સ્ત્રીઓ લડતી ત્યારે અમે રસ્તા વચ્ચે ટૅનિસ મેચ જોતા હોઈએ તેમ ઘડીકમાં આમ અને ઘડીકમાં તેમ જોતા. તેમની ટૅનિસ બૉલની જેમ ઊછળતી ગાળો સાંભળવા અને સમજવા પ્રયત્ન કરતા. જ્યારે બન્ને પક્ષ એક સાથે ગાળોની જુગલબંધી ચાલુ કરી દેતા ત્યારે કોણ શું બોલે છે તે મને સમજાતું નહોતું. બન્ને તરફથી ઊછળતા હાથોની મુદ્રા સાથે નીકળતી ગાળો અદ્ ભુત શબ્દ–શ્રૃંખલા ઊભી કરતી ! તે પણ અમને સમજાતી નહીં. “તારો રાજિયો કૂટી નાખીશ”; “તારો કાછડો વાળી નાખીશ”; “તારું નખ્ખોદ જાય.” હવે મારી બાને આ શબ્દોના અર્થ પૂછવાની મેં એક વાર ભૂલ કરી હતી. ફક્ત એક વાર જ. મારી સાથેના મારા સાથીઓ સ્કૂલમાં મોડા પડીશું એમ વિચારીને જતા રહેતા; પણ મારી જિજ્ઞાસાવૃત્તિને કારણે હું ઊભો રહેતો. કહેવાની જરૂર નથી કે સ્કૂલમાં હું હમેશાં મોડો પડતો. અને ક્લાસમાં પ્રવેશતી વખતે બીજા વિદ્યાર્થીઓનું ધ્યાન ન ખેંચાય માટે મારા વર્ગશિક્ષકે મને અંદર પ્રવેશવાની રજા પણ નહીં માગવાની ‘રજા’ આપી હતી. મને એ ઝઘડાનો અંત જોવાની ઇચ્છા થતી. અને ગાળોની આપ–લે વખતે આ ઝઘડાનું કારણ શોધવા પ્રયત્ન કરતો. તેમાં જો કોઈ બાઈ કહેતી કે “તું જો તો ખરી, તારું માથું તોડી નાખું છું.” તો મને થતું કે તે તેનું માથું તોડશે કે નહીં તોડે ? આમાં મેં કોઈ દિવસ છૂટા હાથની મારામારી જોઈ નથી. હા, એક વખતે એક ધણી પોતાની ધણિયાણીને ધોલ–ધપાટ કરતો હતો અને બાઈ માર ખાધે રાખતી હતી. ત્યારે એક રાહદારીને શૂરાતન ચડ્યું અને દોડીને ત્યાં પહોંચી ગયો. તે તો પેલીના પતિને ગડદાપાટુ કરવા માંડ્યો ! “બૈરી પર શૂરો થાય છે ?” પતિ માર ખાતો હતો ત્યાં તેની પત્નીએ લાકડી લીધી અને પેલા રાહદારીને ઝૂડવા માંડ્યો ! માર પડવાથી રાહદારી તો બન્નેને ગાળો દેતો ભાગ્યો. પતિના બરડે હાથ ફેરવતી ફેરવતી પત્ની તેને ઝૂંપડામાં અંદર લઈ ગઈ. મને નથી લાગતું કે આ દંપતીને ‘વેલેન્ટાઈન ડે‘ના મહિમાની ખબર હોય.
મારો આ શોખ તો હવે અમેરિકામાં પણ પોષાય છે. અમેરિકનોથી નહીં; પરંતુ આપણા ગુજરાતી બંધુઓથી. અમેરિકનોને તો મોટેથી બોલતાંય ક્યાં આવડે છે ! તો આપણી જેમ લડતાં તો કયાંથી જ આવડે? એ લોકો વાતોનાં વડાં નથી ઉતારતાં. સીધી પિસ્તોલથી વાતનો નિવેડો લાવી દે છે.
અમેરિકામાં, અમારી બ્રાહ્મણ સમાજની સમિતિમાં જ્યારે દિવાળી પ્રોગ્રામમાં શું જમણ રાખવું તેની ચર્ચા થાય, ત્યારે ખૂબ મઝા આવે. ખાસ કરીને દાળ જોડે વાલ જાય કે તુવેર ? આ ચર્ચામાં મઝા આવે. તેમાં નડિયાદ તરફના સભ્યો તુવેર અને કઢી માંગે. સુરતના બ્રાહ્મણ મિત્રો વાલ, દાળ અને કચોરીની ફેવર કરે. ભાવનગરના સમિતિ સભ્યો સાઈડમાં રોટલો અને છાશ એપ્રુવ કરાવવા મથે. જામનગરવાળા સુખડીની રટ લે. આ દિવાળી મેન્યુ તૈયાર કરતાં કરતાં બાંયો ચડે અને ધારિયાં ઊછળે. આ લોકો ઉશ્કેરાય અને મોટે મોટેથી વઢે ત્યારે હું વચ્ચે મારી બાજુમાં બેઠેલા નડિયાદી મિત્રને ધીમેથી પૂછું કે “વાલથી ગેસ થાય ?” પછી જોઈ લો ! નડિયાદીઓને નવું શસ્ત્ર મળે. આ બધામાં રમૂજી ડાયલોગ પણ આવે. “તમે નડિયાદીઓને ખાતાં શું આવડે ?”; “તમને સુરતીઓને ખાવા સિવાય બીજું શું આવડે ?” પેલા સુખડીવાળાને, એક એંસી વરસના વડીલે કહ્યું કે, “કોઈ દિવસ લાડુ જોયો છે, લાડુ ?” પેલાએ તેમને કહ્યું, “તમે લાડુ સિવાય બીજું કાંઈ જોયું છે ખરું ?” અને બ્રાહ્મણોના ભગવાનની જેમ પેલા વડીલનું ત્રીજું નેત્ર ખૂલ્યું. પેલા વડીલે પેલા ભાઈ માફી નહીં માંગે તો સભાત્યાગ કરવાની ધમકી આપી. બધાએ તેમની માફી માંગી અને કહેવાની જરૂર નથી કે સૌએ વડીલનું મેન્યુ મંજૂર રાખ્યું. આમાં બેકગ્રાઉન્ડમાં રહેલાં સ્ત્રી સભ્યોના મિજાજની વાત તો જણાવી જ નથી. છેવટે ‘ધાર્યું તો દેવીઓનું થાય’ એમ જમણનો ઓર્ડર તો તેમણે જ આપ્યો– ‘શિખંડ, પુરી અને ઊંધિયા’નો.
બ્રાહ્મણ સમાજમાં ઉગ્ર ચર્ચા ધાર્મિક ક્રિયા વખતે થતી. બીજી કોમોમાં લગ્ન કે સત્યનારાયણની પૂજા જેવા પ્રસંગોએ લોકોની વચ્ચે એક જ બ્રાહ્મણ હોય. એટલે એ જે કાંઈ કરે–બોલે એ બ્રહ્મવાક્ય. અરે! લોકોને એમ કે મહારાજ જલદી જલદી પતાવે તો સારું. જ્યારે બ્રાહ્મણ સમાજમાં તો બધા જ ધાર્મિક ક્રિયાઓમાં એક્સપર્ટ ! એટલે એમની ધાર્મિક વિધિ કરાવનાર બ્રાહ્મણનું તો આવી જ બન્યું ! એને માટે તો જાણે અગ્નિપરીક્ષા. સહેજ ભૂલ કરે તો બીજા ચાર બોલી ઊઠે ! અને પછી ચાલુ થાય શાસ્ત્રીય છતાં ઉગ્ર ચર્ચા, જેને હું ઝઘડો કહેતો. કોઈ કહે કે શાસ્ત્રમાં આ પદ્ધતિ આપી છે. કોઈ કહે કે શિવ–પુરાણમાં શંકરની વિધિ આમ બતાવી છે. તેમાં વળી કોઈ ડાહ્યો કહે કે અમારા કુળમાં આ વિધિ આમ જ કરીએ છીએ. આવામાં એક વખત જ્યારે આવી ઉગ્ર ચર્ચા ચાલતી હતી ત્યારે કોઈ જુએ નહીં એ રીતે, યજ્ઞોપવિત–સંસ્કાર આપનારા મહારાજ જ પાછળથી રફુચક્કર થઈ ગયા ! મેં તેમને ભાગતા જોયા હતા. એનાથી મોટી રમૂજ કઈ?
હું હમેશાં કહું છું કે મારો ઊછેર ભારતીય રેલવેમાં થયો છે. આપણી ટ્રેનોનું એક કલ્ચર છે. ટ્રેનમાં મુસાફરીની મોટામાં મોટી ખાસિયત એ છે કે તમે હમેશાં નવા લોકોના સંપર્કમાં આવો. તમારે એ લોકો જોડે બોલવું હોય બોલો, ન બોલવું હોય તો ના બોલો; પરંતુ બોલાચાલી માટે વિવેકનો કોઈ બાધ નથી હોતો. જગ્યા માટે, સામાનને અડકવા માટે, બારી ખોલવા કે બંધ કરવા માટે – આવાં તો કેટલાંય કારણોસર ઝઘડા ચાલુ થાય છે. ઝઘડાનાં અમુક જ કારણો હોવાં જરૂરી નથી. એમાં ત્યાં કોઈ છોકરી હોય તો બીજા કેટલાય વિષયો ઉમેરાય. એક વખતે ગિરદીમાં વલસાડની ટ્રેનમાં ઊભો હતો. ત્યારે હું સુરત કૉલેજમાં ભણતો હતો. અને મારી પાછળ એક આધેડ વયની સ્ત્રી ઊભી હતી. ખેડૂત વર્ગની હશે. ગાડીની સ્પીડને કારણે મને તેના ધક્કા વાગતા હતા. મેં સીધું જ સંભળાવ્યું, “દૂર ઊભી રહે ને, મને ધક્કા લાગે છે.” એટલે એ મને કહે, “તું પાછો બહુ રૂપાળો ખરોને, તે હું તને ધક્કા મારું ! ” મને જવાબ આપતાં જ ન આવડ્યો. અને લોકોને એક મઝાની તકરાર જોવા ન મળી. ભારતીય રેલવે ઝઘડાના ઉદ્યોગને પોષે છે. મારા જેવાને મનોરંજન મળી રહે છે. મને યાદ આવે છે. મહાભારતના સમયથી આ ઝઘડા આજ સુધી ચાલતા આવ્યા છે. દેશો વચ્ચે, ધર્મો વચ્ચે, કુટુંબો વચ્ચે, ઝઘડા હમેશાં રહ્યા છે. પરંતુ જે મઝા બે–ત્રણ વ્યક્તિઓના ઝઘડા વચ્ચે હોય છે, તે કાંઈ ઓર જ હોય છે. પરંતુ મારી આ ઝઘડા માણવાની ટેવે મને એક વાર મુશ્કેલીમાં મૂકી દીધો હતો.
ગયા વરસે અમે– હું અને મારાં પત્ની– રોમ,ઇટાલિ ગયાં હતાં. શહેરમાં ફરતી બે માળી ‘સાઈટ સીઈંગ’ બસમાં ઉપલા ખુલ્લા માળે અમે બેઠાં હતાં. અમારે દસ મિનિટ થોભવાનું હતું. મેં સામેના ફૂટપાથ પર જોયું તો કાર પાર્કિંગ માટે બે જણ ઝઘડતા હતા. બન્ને સાથે તેમની પત્નીઓ હતી. ઇટાલિયન લોકોની ખાસિયત એ છે કે તેઓ વાતો કરતાં કરતાં શબ્દોની સાથે હાથની મુદ્રાઓ પણ કરતા હોય છે. અને ગુસ્સે થાય તો તે મુદ્રાઓ, મુઠ્ઠીમાં પણ પરીણમે છે. મારે આ લોકોની ભાષા સમજવાની જરૂર નહોતી, બન્ને જણ કાર પાર્કિંગની જગ્યા માટે લડતા હતા. હવે તે જોઈ હું ઉશ્કેરાયો. મને બાળપણમાં જોયેલી માછણોની લડાઈ યાદ આવી. આ વખતે મારી પાસે વિડિયો કેમેરા પણ હતો. અને મેં તો તે ચાલુ કરી દીધો, આ અવસર કંડારવા માટે ! તેમાં એક જણની પત્નીએ પતિને સાથ આપવા બૂમો ચાલુ કરી દીધી, મુક્કાબાજી સાથે. જ્યારે બીજી પત્ની પોતાના પુરૂષને ન લડવા વારતી હતી. તેમાં આવી પોલીસ ! કારમાંથી બે પોલીસ ઊતર્યા. આ લોકોએ પોલીસોને પણ ધક્કે ચઢાવ્યા. તેમની વહારે બીજી પોલીસની કાર આવી. તેમાંથી બે પોલીસ ઊતર્યા. હવે પોલીસે મામલો સંભાળી લીધો. લડનારાઓમાંથી એકે તો પોલીસને પણ ધોલ અને મુક્કા માર્યા હતા ! આ દરમિયાન મારી વિડિયોગ્રાફી તો ચાલુ જ હતી. બસ પર ઉપરના માળે હું ઊભો હતો. એક પોલીસની નજરે હું ચઢી ગયો. તે પોલીસદાદા તો આવ્યા બસ ઉપર. બસને આગળ નહીં જવા ફરમાન કર્યું. ખૂબ વિવેકથી મારો વિડિયો કેમેરા લઈ લીધો. તે કોઈ ઇંગ્લીશ સમજતા નહોતા. બસમાં પણ કોઈ ઇંગ્લીશ બોલતું નહોતું. મને લઈ ગયા પોલીસ–કાર પાસે. ચારે પોલીસમાંથી કોઈ મને આવડતી ગુજરાતી કે ઇંગ્લીશ સમજતું નહોતું. મને ત્યારે સમજાયું કે ઇંગ્લીશ એ કંઈ દુનિયા આખીની ભાષા નથી.તે “આંતર્રાષ્ટ્રિય ભાષા” તરિકે ગુજરાતમાં જ ઓળખાય છે. અમારી બસની ટૂર ગાઈડ ભાંગલું–તૂટલું ઇંગ્લીશ બોલતી હતી. તેને સમયસર બસ ઉપાડવાની ચિંતા હતી. મને એમ કે મેં પોલીસની વિડિયોગ્રાફી કરી તે, સિક્યૂરીટીની દૃષ્ટીએ કદાચ કાયદાભંગ હશે. હું તો કેમેરા પણ આપી દેવા તૈયાર હતો. અને જીવનમાં મને પહેલી વાર હનુમાન–ચાલીસા નહીં આવડવાનો રંજ થયો. હવેથી કોઈ દિવસ કોઈ પણ લડાઈનો વિડિયોગ્રાફી નહીં કરવાની મેં મનોમન પ્રતિજ્ઞા કરી. પેલી ટૂર ગાઇડ મારી વ્હારે ધાઇ. તેણે મને સમજાવ્યું કે પેલા લડતા લોકોમાંથી એકે પોલીસને મુક્કા માર્યા હતા. તેની ફિલ્મ કોર્ટમાં પુરાવા તરીકે પોલીસ વાપરવા માંગે છે. એ જાણ્યા બાદ મારું બ્લડ પ્રેશર જરાક ઓછું થયું. બાજુમાં જ કૉડાક કેમેરા શોપ હતી. ત્યાં તેમણે મારી કેમેરા ચીપની કૉપી કરી લીધી અને મને છૂટો કર્યો. આ ગાળામાં મારા અને ટૂર ગાઈડ માટે બસ, ખાસ્સો અડધો કલાક રોકાઈ હતી. બસમાં બીજા બધા સહેલાણીઓ મારા પર ઊકળતા હતા. આ ગાળામાં મારી પત્નીને તો, તેઓ મને ‘જેલમાં જ પૂરી દેશે અને વેનિસ જવાનું રખડી પડશે” એવા વિચારો આવ્યા હતા.ખાસ કરીને વેનિસ નહીં જવાય તેની ચિંતા હતી. એટલે હું જેવો સીટમાં બેઠો કે મને તેણે નોટિસ આપી, “તું અને તારો કેમેરા, ઘેર પહોંચવા દે ને ! બન્નેને બહાર નાખી આવું છું.”
લખ્યા તારીખ-1st April 2009.
Harnish Jani
4 Pleasant Drive.
Yardville – NJ – 08620 – USA
Email- harnish5@yahoo.com
TeIe – 609-585-0861
[હાસ્યરચનાઓના પુસ્તક ‘સુશીલા’માંથી સાભાર. રીડગુજરાતીને આ પુસ્તક ભેટ મોકલવા માટે શ્રી હરનિશભાઈનો (અમેરિકા) ખૂબ ખૂબ આભાર. આપ તેમનો આ નંબર પર +1 609-585-0861 અથવા આ સરનામે harnish5@yahoo.com પર સંપર્ક કરી શકો છો. પુસ્તક પ્રાપ્તિની વિગત લેખના અંતે આપવામાં આવી છે.] જે લોકો ઈન્ટરનેટ વાપરે છે તેમને અનુભવ હશે કે તેમના પર અજાણ્યા લોકોની જાત જાતની ઈ-મેઈલ […]
હાસ્ય દરબાર 
વાચકોની ગોલંદાજી!